Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jest agencją wykonawczą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Powołane zostało latem 2007 roku jako jednostka realizująca zadania z zakresu polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa. W momencie powstania było pierwszą jednostką tego typu, stworzoną jako platforma skutecznego dialogu między środowiskiem nauki i biznesu.
Obecnie działa na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 roku o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (treść ustawy).
NCBR jest Instytucją Pośredniczącą w przekazywaniu funduszy w ramach programów operacyjnych: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 (FENG), Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS), Program Inteligentny Rozwój 2014-2020 (PO IR), Program Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 (PO WER) oraz Beneficjentem Programu Polska Cyfrowa (PO PC)
